Mamy nowy PMBOK®. To już 8 edycja naszej „biblii” zarządzania projektami. Idąc dalej śladem „biblijnych”, czy też religijnych metafor można by powiedzieć, że wyraźnie widać w nim działania „kontrreformacji”. Wróciło sporo z dobrze znanych nam z wcześniejszych edycji. Nim jednak o tym, co wróciło, przypomnijmy sobie krótko, jak wyglądała historia „reformacji”. PMI® nie mógł przecież przejść zupełnie obojętnie obok narastającej fali fascynacji Agile. Fascynacji „lekkością”, „zwinnością”, zastąpieniem dokumentów interakcją pomiędzy zespołami projektowymi a pozostałymi interesariuszami. Zbyt długo typowe podejście PMI® było kojarzone z podejściem, które sama nasz organizacji przez krótki czas nazywała podejściem „tradycyjnym”, czyli nie nowoczesnym, nie na czasie, by nie powiedzieć nieaktualnym.
Już w 2017 roku 6 edycja PMBOK® była wydana wraz z Agile Practice Guide będącym efektem współpracy pomiędzy PMI® a Agile Alliance. Zasadniczo nie zmienił się jednak kształt ani treść samego PMBOK®. Podobnie jak w przypadku pojawienia się edycji 5 w miejsce edycji 4 cztery lata wcześniej zwiększyła się liczba procesów. W edycji 4 było ich 42, w edycji 5 już 47 a w edycji 6 aż 49 procesów. Ewoluowała również treść. Można by powiedzieć, że książka „puchła”. W 4 edycji było 506 stron, w 5 edycji 619 stron, w 6 edycji łącznie z Agile Practice Guide aż 976 stron. Mimo wszystko było to „stary, dobry” PMBOK® zbudowany w oparciu o podejście procesowe.
Transformacja standardu w PMBOK® 7 i jej konsekwencje
W 2021 roku wiatr reformacji zdmuchnął dotychczasowy porządek procesowy i w to miejsce PMI® zaproponował nam podeście oparte o pryncypia i domeny. Wyjaśnienie tej rewolucyjnej zmiany znajdujemy w samym wstępie do 7 edycji. Autorzy uznali za potrzebne wytłumaczenie się z niej. Kluczowy akapit tego wyjaśnienia znajdziecie poniżej. Ujęto w książce również grafikę, żeby wyraźnie przedstawić zachodzące zmiany. Choć przyzwyczajony do podejścia procesowego z poprzednich edycji mocno odczułem tę zmianę, musiałem uczciwie przyznać, że miała ona również swoje pozytywne strony. Nie jedyną, ale chyba najbardziej wyraźną było to, że wreszcie PMBOK® w całości dało się łatwo czytać. Podejście procesowe nie dało jednak o sobie zapomnieć na długo. Już w 2023 roku PMI® opublikowało Process Groups: A Practice Guide, który zawiera wszystkie 49 procesów i był kolejną publikacją zalecaną dla osób przygotowujących się do egzaminu PMP.
Przejście od procesów do pryncypiów jako fundament nowego PMBOK®
Choć skuteczne we wspieraniu dobrych praktyk, standardy oparte na procesach są z natury rzeczy nakazowe. Ponieważ zarządzanie projektami zmienia się szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, podejście procesowe z poprzednich edycji nie może być utrzymane w sposób skutecznie odzwierciedlający całe spektrum dostarczania wartości. Dlatego ta edycja przechodzi na podejście oparte na pryncypiach, by y wspierać skuteczne zarządzanie projektami i skoncentrować się bardziej na oczekiwanych rezultatach (ang. outcomes) raczej niż na wynikach (ang. deliverables)”. Dla porządku dodajmy, że chodzi o rezultaty wynikające z zastosowania wyników, inaczej mówiąc, produktów projektu.
Rewolucja pryncypiów i domen w podejściu PMI®
Gdzie zatem jesteśmy dziś, pod koniec roku 2025? Najprościej byłoby powiedzieć, że wraz z 8 edycją procesy wracają do PMBOK®. Nie można jednak po prostu zawrócić do wcześniejszej ścieżki, więc aktualna edycja jest hybrydą podejścia wykorzystującego pryncypia i domeny oraz podejścia procesowego. Nie prostą mieszanką, ale nowym podejściem wykorzystującym inspirację, z poprzednich edycji i starającym się odpowiedzieć na wyzwania dzisiejszego świata, gdzie rynek szybko weryfikuje czy nasze rozwiązanie przynosi wartość biznesową, nawet jeśli pozostajemy w tradycyjnych gałęziach przemysłu. Koncentracja na dostarczaniu wartości biznesowej jest mocnym akcentem w aktualnej, 8 edycji PMBOK®.
Powrót procesów w PMBOK® 8 i nowe zintegrowane podejście
Poniżej znajdziecie kluczową dla mnie grafikę zaczerpniętą z 8 edycji prezentującą aktualne podejście PMI®. W centrum tego podejścia znajduje się odpowiednie nastawienie do zarządzania projektami (ang. The project management mindset), na które składa się proaktywne podejście (ang. proactive), świadomość własności (ang. ownership) i koncentracja na dostarczaniu wartości (ang. value-driven). Właściwe nastawienie do zarządzania projektami ma przenikać sześć pryncypiów: stosuj holistyczne podejście, koncentruj się na wartości, dbaj o jakość procesów i produktów, bądź odpowiedzialnym liderem, włączaj zrównoważony rozwój (ang. sustainability) we wszystkie obszary projektu, buduj kulturę dzielenia się władzą z innymi.
Pryncypia mają być drogowskazami dla działań podejmowanych w poszczególnych domenach, do których należą: ład projektowy, zakres, harmonogram, finanse, interesariusze, zasoby i ryzyko. Działania te zaś zostały ujęte w 40 procesów, które nie tylko przywołują dobrze znaną formę wejścia – techniki i narzędzia – wyjścia, ale również zorganizowane są zgodnie z „tradycyjnym” dla PMI® podziałem, który dziś nosi nazwę obszarów zarządzania projektami (ang. project management focus areas): rozpoczynanie (ang. initiating), planowanie (ang. planning), realizowanie (ang. executing), monitorowanie i kontrolowanie (ang. monitoring and controlling), zamykanie (ang. closing).
Kluczowe narzędzia i praktyki opisane w PMBOK® 8
Po części dedykowanej procesom znajdziemy w 8 edycji jeszcze kluczowe, „od wieków” rekomendowane przez PMI® narzędzia. Całość nowego PMBOK® zamyka się w 401 stronach i jest dobrą wiadomością dla osób chcących poznać podejście PMI®, bądź przygotować się do egzaminu PMP®. Znów mamy jeden zwarty „podręcznik”, który w dostatecznie przystępnej formie prezentuje wymaganą od kierownika projektu wiedzę. Oczywiście zawsze będzie można szukać dalej i głębiej. Nadal jest miejsce dla dodatkowych standardów i praktycznych przewodników wydawanych przez PMI®. Jednak podstawowy punkt odniesienia jest jasno określony. Mamy nowy PMBOK®!
Artykuł przygotował:
Maciej Krupa
Project Manager, Senior Consultant
PMP®, PRINCE2®, AgilePM® Accredited Trainer
